Witte Nagels

Witte nagels

Pap wast zijn handen. Zijn nagels zijn wit. Extra verzorging is niet nodig. Ze zijn gewoon wit en dat komt mooi uit want hij is ober van beroep. De mensen zien zijn handen als hij de saus flambeert aan tafel.
Ik heb ook witte nagels. Ik hoef er verder ook niets aan te doen, ze zijn altijd wit. Als ik de patiënten verzorg, zien ze ook mijn handen.

Vroeger
Zwart kostuum, wit overhemd en een zwart strikje. Pap trekt zijn werkkleding aan en rijdt naar restaurant ’t Haentje in Kerkrade. Tussen 15.00 en 18.00 uur komt hij even naar huis, rust uit op de bank en eet een hapje met ons mee waarna hij weer vertrekt tot laat in de avond.

Wij gaan in het weekend naar opa en oma in Hoensbroek en spelen met onze neefjes en nichtjes. Zo gaat het week in week uit, al die jaren dat hij in de horeca werkt. Ik weet waar hij is en mis hem niet op feestjes of langs de lijn als ik voetbal. Het is gewoon zo.
Pa zien wij op maandag. Dan heeft hij vrij en gaan wij vaak uiteten; proeven bij de concurrentie.

Wij hebben een heerlijke jeugd gehad. Mijn zusjes en ik gingen elke ochtend lachend naar school en vriendjes en vriendinnetjes mochten op woensdag frietjes komen eten.
Vakantie op camping Vieux du Moulin in Gemmenich was voor ons vakantie in Frankrijk want het personeel daar sprak Frans. Wij zijn ook in Italië geweest met de Toyota Corolla. Vijf personen in de auto en de imperial bovenop. Alice veilig achter het krukje op de achterbank (dat leg ik je nog wel eens uit als ik je spreek, beste lezer). Alles ging mee in die kleine auto.
Hoe ze het financieel voor elkaar kregen weten wij niet. Maakt ook niet uit. Het ontbrak mijn zusjes en mij aan niets.

Vader-zoon momenten
Ik word 14. Wij gaan samen uit eten en daarna naar een James Bond film.
Ik neem hem mee naar het Alp-d’HuZes KWF Kankerbestrijding event. Ik ga 3 keer de berg op en hij helpt als vrijwilliger. Dit zijn de twee dingen die wij met z’n tweetjes gedaan hebben waar niemand anders bij was. Is dat weinig, is dat erg? Als ik meer met z’n tweetjes had willen doen, had ik daar zelf ook iets aan kunnen doen. Het is gewoon zo.

Werk
Pa werkt graag in de horeca. Hij is goed in het mensen op hun gemak stellen. Een kort praatje. Luisteren naar de wensen. Een grapje af en toe. De mensen genieten van het diner en de sfeer die hij aan tafel creëert. Mensen zeggen nu nóg dat ze daarvan genoten hebben. Ik ben blij dat ik die eigenschap van hem heb geërfd. Ik heb deze eigenschap mogen toepassen als anesthesieverpleegkundige.

Na de horeca werkt hij bij een lagere school. Met kinderen omgaan gaat hem ook goed af. Als ze Pap zien springen ze bij wijze van spreken door het raam om bij hem te komen. Ik vind het ook heerlijk om met kinderen om te gaan. Heb ik dat ook van hem?

Keuzes
Zijn werkzaam leven houdt op en hij gaat met pensioen. Ik ben niet gewend dat hij veel thuis is. Hij wil dingen inhalen, ik heb daar geen behoefte aan. Ik ben inmiddels getrouwd, heb mijn eigen leven en hoef niet opeens veel dingen met hem samen te doen.

Hij vertelt dat hij dingen anders had willen doen. Hij had het huis van mijn grootouders willen kopen maar was bang om een grote lening aan te gaan. Geld lenen deden ze in die tijd niet graag. Het huurhuis in Terwinselen bevalt hem niet. De tuin is te klein en hij kijkt tegen de muur van de buren aan. Hij blijft er uiteindelijk 51 jaar wonen. Zijn eigen keuze.

“Had ik maar, dan had ik” waren zinnen die hij na zijn pensioen vaak gebruikte. Wij hebben gesprekken gehad over keuzes maken. Hij bleef er zo in hangen en dan was het echt niet leuk om naar Terwinselen te gaan of hem op bezoek te hebben.
Ik kon en mocht zeggen dat hij zelf iets aan zijn situatie had kunnen doen. Ik kon en mocht zeggen dat hij altijd de keuze heeft gehad om het anders aan te pakken. “Financieel gaat dat niet” was zijn excuus. Ik kon, wilde en mocht hem financieel ondersteunen. Nu wij de erfenis zien, constateren wij dat financiën geen excuus hadden hoeven zijn. Verdorie.

Versterving
Mam is twee jaar geleden overleden. Pap wil naar haar toe zegt hij. Hij wil een spuitje. Oktober vorig jaar houdt hij het niet langer vol. “Ik wil deze aardkloot verlaten”, zegt hij. Mijn zusjes en ik gaan in gesprek met de huisarts. Binnen 24 uur hebben wij een afspraak met het Crisisteam. Pap legt uit dat hij niet meer verder wil leven. De arts trekt de conclusie: onverwerkte rouw. Gesprekken met psychologen volgen in het traject van de 6 zorgvuldigheidseisen van euthanasie. Hij krijgt uitleg dat hij niet in aanmerking komt voor euthanasie. Er is immers geen onderliggend lijden.

De gespecialiseerde geriater legt uit dat hij kan stoppen met eten & drinken. Versterving heet dat. De begeleidend arts kan en mag hem dan sederen gedurende de laatste dagen. Pap gaat naar de huisarts en zegt dat hij gaat stoppen met eten & drinken. De arts vraagt hem een handgeschreven brief op te stellen waarin staat dat hij in volle besef deze beslissing neemt. In de brief staat ook dat hij in zwakke momenten geen eten & drinken aangereikt wil krijgen.

Gedurende het verstervingsproces mag hij natte gaasjes gebruiken en op suikervrije zuurtjes zuigen om zijn droge mond vochtig te houden. Hij rookt een sigaretje om de hongerprikkel te onderdrukken. “Niet eten is goed te doen. Wat soms moeilijk is is dat je op TV reclames ziet over eten”, laat hij met een glimlach weten.

Mijn zusjes en ik blijven bij toerbeurt bij hem. Hij houdt het 13 dagen vol dan wordt hij gesedeerd en overlijdt binnen 24 uur.

Memories
Ik neem Pap en Mam mee in de auto. We gaan een Memory Lane Tour maken. Ik wil weten waar ze elkaar hebben leren kennen. Waar ze gewerkt hebben. Waar ze op stap gingen. Waar ze getrouwd zijn. Wij rijden langs alle plekken en ik luister naar de verhaaltjes en zie ze stralen. Ik geniet mee.

Pascalle heeft van een foto van een van de Memory Lane plekken van Mam en Pap een schilderij gemaakt. Het staat nu hier in de keuken. Ze turen over de heuvels van de Eifel en rusten uit na een tocht met de motor. Mijn moeder met bruine handen, mijn vader met witte nagels. Ze genieten. Ik vind het schilderij elke dag mooier worden. Ik geniet mee.

Egoist?
“Neem mij niet kwalijk dat ik egoïstisch geweest ben”, zei Pap voordat hij gesedeerd werd. Ik was het niet eens met zijn keuze om te stoppen met eten & drinken. Mijn zusjes ook niet. Hij was gedurende de afgelopen maanden maar met één ding bezig: “Ik wil naar Mia”.

Geen zin meer om te leven. Het kwam bij mij niet overtuigend over. Een schop onder zijn kont om hem te laten inzien dat er genoeg redenen zijn om verder te leven helpt niet meer. Gesprekken met de huisarts, psycholoog en geriater ook niet. Hij wil niet meer. Met de kinderen, kleinkinderen, familie leuke dingen doen? Reisjes maken? De tuin nog een keer zien opbloeien?
“Nee, ik wil deze aardkloot verlaten”, blijft zijn antwoord. “Ik heb bewust gekozen om te stoppen met eten & drinken en ik drink deze gifbeker leeg.”

Ik vertel hem dat ik een soort van dagboek aan het maken ben. Hij vraagt mij of ik het wil gebruiken om anderen te helpen. Er moet in Nederland toch een ander traject mogelijk zijn als je niet meer wil leven, vindt hij. Is het egoïstisch om zelf te bepalen hoe je leven eindigt? Ik ga erover nadenken. En toeval of niet, afgelopen vrijdag staat er een artikel in de krant over het recht van zelfbeschikking.

Gedurende de laatste weken neemt hij afscheid van mijn ooms en tantes en van de mensen in de straat. Ze schrikken. De kleinkinderen en mijn zusjes nemen elk op hun eigen manier afscheid. “Wil je nog iets zeggen?” “Hoe gaan wij u herinneren?” “Hoe organiseren wij het afscheid?” Wij respecteren de antwoorden en organiseren het zoals hij het wil.

Ik kam zijn haar nog een keer, kijk naar zijn witte nagels en neem ook afscheid.